Makaleler

Çocuğu olan memur anne ve/veya babaya, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar normal çalışma süresinin yarısı kadar çalışma imkanı bulunmaktadır. Doğum sonrası yarım zamanlı çalışmanın yasal dayanağı ise 657 sayılı Kanuna 6663 sayılı Kanunun 10. maddesi ile eklenen ek 43. Madde’dir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Doğum sonrası yarım zamanlı çalışma" başlıklı Ek 43. Maddesi:

"Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya 104 üncü maddenin (F) fıkrası uyarınca kullanılan iznin, eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, ayrıca süt izni verilmeksizin haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilirler." şeklindedir.

Bu düzenleme ile doğum yapan, eşi doğum yapan ya da bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinilmesi hâlinde memur olan eşler açısından çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilme hakkı tanınmakta ve bu hakkın çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemi kapsamaktadır. Özellikle hemşire olarak çalışan anneler bu düzenlemeden faydalanmaktadır.

Açıklanan şartları taşıyan memurlar bağlı olduğu idareye başvurarak yarım zamanlı çalışmadan faydalanabilmektedir. Ancak uygulamada sıkça karşılaşılan durum idarenin yarım zamanlı çalışma talebi başvurularını "İlgili Kanun hükmünde, yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul ve esaslar ile bu haktan yararlanamayacak memurları; hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum ve teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Cumhurbaşkanının yetkili olduğu ve bu kapsamda Cumhurbaşkanınca alınmış bir karar bulunmaması” gerekçesi ile reddetmesidir. İdarenin bu gerekçeye dayalı olarak verdikleri ret kararları hukuka aykırıdır. Nitekim yerleşik içtihatlar yarım zamanlı çalışma hakkından yararlandırılmaya ilişkin usul ve esaslara yönelik olarak henüz bir düzenleme yapılmamış olmasının açıkça Kanunla tanınmış hakkın kullanılmasına engel olamayacağı görüşündedir. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi 05.02.2025 tarihli, 2025/409 Esas, 2025/609 Karar sayılı kararı, Danıştay 12. Daire 11.04.2023 tarihli, 2023/1008 Esas, 2023/1994 Karar sayılı kararı da bu yöndedir.

Sonuç itibariyle; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Doğum sonrası yarım zamanlı çalışma" başlıklı maddesinde sayılı şartları taşıyan memurlar öncelikle bağlı olduğu idareye yarım zamanlı çalışma talebi ile başvurmalıdır. İdare tarafından açıkladığımız gerekçelerle talebin reddedilmesi halinde ise idarenin hukuka aykırı ret işlemine karşı iptal davası açılarak yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımı sağlanmalıdır.